Παραδοσιακή Μελισσοκομία 

με κυψέλες κινητής κηρήθρας

(επείγουσα διάσωση & διαφύλαξη)

Κρήτη

Κρητικός μελισσοκόμος εξετάζει κηρήθρα από αμφίστομη πλεκτή κυψέλη (μελισσοκόφινο) της Κρήτης, 1938.

Φωτογραφία: Πηνελόπη (Πόπη) Παπαδοπούλου, Αρχείο Φωτογραφιών Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών

Σε εξέλιξη

Σχετικά με τη δράση

Επισκόπηση

Η BEELOSOPHY καταγράφει, με τη συνδρομή ορισμένων εκ των τελευταίων εν ζωή φορέων της, την παραδοσιακή μελισσοκομία με κυψέλες κινητής κηρήθρας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις κάθετες πήλινες κυψέλες κινητής κηρήθρας της Κρήτης, τα βρασκιά. Υποστηρίζεται η σύγχρονη ερμηνεία, προστασία και διάσωση αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς, και η ανάδειξη λοιπών συνδεόμενων στοιχείων πολιτισμού, μέσω δραστηριοτήτων όπως: παραγωγή εποπτικού υλικού (βίντεο, φυλλάδιο), πρωτογενής έρευνα, παραγωγή και εγκατάσταση αντίγραφων πήλινων κυψελών για επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς, καθώς και ενέργειες επικοινωνίας, δικτύωσης και διάδοσης.

Στόχοι – Προτεραιότητες

Στόχος της δράσης είναι να συμβάλλει στη διάσωση και διαφύλαξη της Ελληνικής παραδοσιακής μελισσοκομικής μεθόδου των κινητών κηρηθρών. Φορείς στην Κρήτη και αλλού ενθαρρύνονται να γνωρίσουν, να διαφυλάξουν, να διασώσουν και να διαδώσουν την παραδοσιακή μέθοδο, η οποία μπορεί να τους βοηθήσει να πάρουν ερεθίσματα και γνώσεις, και να εμπλουτίσουν δραστηριότητες μελισσοκομίας, πολιτιστικού και εναλλακτικού τουρισμού και αναψυχής, περιηγητικών και πολιτιστικών διαδρομών και συναφών δραστηριοτήτων. Τα αποτελέσματα της δράσης μπορούν να ενσωματωθούν εντός μιας ευρείας γεωγραφικής περιοχής όπου παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν κυψέλες κινητής κηρήθρας (κεντρική/δυτική Κρήτη, Κύθηρα, Αντικύθηρα, ανατολική Πελοπόννησος, νησιά Αργοσαρωνικού, Αττική, Κέα), χωρίς να αλλοιωθεί η ταυτότητα των αναφερόμενων περιοχών.

Αναγκαιότητα - Σημασία

Οι κυψέλες κινητής κηρήθρας ήταν γνωστές στην αρχαία Ελλάδα και παρέμειναν σε χρήση στον Ελλαδικό χώρο ως τις μέρες μας. Έγιναν γνωστές στη δύση τον 17ο αιώνα και επηρέασαν καθοριστικά την εξέλιξη της παγκόσμιας μελισσοκομίας. Πράγματι, πάνω στην παλαιότερη γνώση που προήλθε από τις κυψέλες κινητής κηρήθρας της Ελλάδας βασίστηκε ο Lorenzo Langstroth στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για να καθορίσει το διάστημα της μέλισσας και πατένταρε το 1852 τη σύγχρονη πλαισιοκυψέλη, η οποία είναι ακόμα και σήμερα η πιο δημοφιλής παγκοσμίως κυψέλη. Η παραδοσιακή μελισσοκομική μέθοδος των κινητών κηρηθρών που εφαρμόζεται στις ελληνικές κυψέλες σήμερα κινδυνεύει άμεσα να εξαφανιστεί. Επομένως, η διαφύλαξη και η διατήρησή της είναι εξαιρετικά σημαντική.

Η δράση έχει πρόσθετη αξία για την ενδεχόμενη εγγραφή του στοιχείου (Παραδοσιακή μελισσοκομία με κυψέλες κινητής κηρήθρας) στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Η παραδοσιακή μελισσοκομική μέθοδος, εφόσον αναγνωριστεί η σημασία της και διασφαλιστεί η βιωσιμότητά της, και με τη συνδρομή κατάλληλων πολιτικών, μπορεί να αναδειχθεί ως παράγοντας βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.

Μελισσοκομείο με πήλινες κυψέλες κινητής κηρήθρας κοντά στα Σφακιά, περ. 1921

Φωτ.: ETH Library Zurich, Image Archive / Hs_1360-1491

Μελισσοκομείο με ανάστομες πλεκτές κυψέλες (μελισσοκόφινα), Κτήμα Σκουζέ, Πικέρμι, αρχές του 20ού αι.

Φωτ.: Από Γεώργιος Τουφεξής, Μελισσοκομία, Αθήνα 1909, σ. 97

Μελισσοκομείο με αμφίστομες πλεκτές κυψέλες (μελισσοκόφινα), Καμπάνι Ακρωτηρίου Χανίων, 1939

Φωτ.: Πόπη Παπαδοπούλου, Αρχείο Φωτογραφιών ΙΓΕ