Παραδοσιακή Μελισσοκομία 

με κυψέλες κινητής κηρήθρας

(επείγουσα διαφύλαξη & διάσωση)

Κρήτη

Κρητικός μελισσοκόμος εξετάζει κηρήθρα από αμφίστομο κοφίνι κινητής κηρήθρας της Κρήτης, 1938.

Φωτογραφία: Πηνελόπη (Πόπη) Παπαδοπούλου, Αρχείο Φωτογραφιών Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών

Σε εξέλιξη

Σχετικά με τη δράση

Επισκόπηση

Καταγράφεται, με τη συνδρομή των τελευταίων εν ζωή φορέων της, η παραδοσιακή μελισσοκομία με κυψέλες κινητής κηρήθρας, με ιδιαίτερη έμφαση στις κάθετες πήλινες κυψέλες του τύπου αυτού της Κρήτης, τα βρασκιά. Υποστηρίζεται η σύγχρονη ερμηνεία, προστασία και διάσωση αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς, και η ανάδειξη λοιπών συνδεόμενων στοιχείων πολιτισμού, μέσω δραστηριοτήτων όπως: βίντεο, πρωτογενής έρευνα, δημοσιεύσεις, παραγωγή και εγκατάσταση αντίγραφων πήλινων κυψελών για επιστημονικούς/εκπαιδευτικούς σκοπούς, επικοινωνία, δικτύωση και διάδοση.

Στόχοι – Προτεραιότητες

Στόχος της δράσης είναι να συμβάλλει στη διάσωση και διαφύλαξη της Ελληνικής παραδοσιακής μελισσοκομικής μεθόδου των κινητών κηρηθρών, η οποία σήμερα κινδυνεύει άμεσα να εξαφανιστεί. Η μέθοδος, εφόσον αναγνωριστεί η σημασία της και διασφαλιστεί η βιωσιμότητά της, και με τη συνδρομή κατάλληλων πολιτικών, είναι επιθυμητό να αναδειχθεί ως παράγοντας βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής, καθώς και να εμπλουτίσει δραστηριότητες μελισσοκομίας, πολιτιστικού και εναλλακτικού τουρισμού, αναψυχής, περιηγητικών και πολιτιστικών διαδρομών και συναφών δραστηριοτήτων για τη γνωριμία με την κληρονομιά αυτή.

Σκεπτικό - Σημασία

Οι κυψέλες κινητής κηρήθρας ήταν γνωστές στην αρχαία Ελλάδα και παρέμειναν σε χρήση στον Ελλαδικό χώρο ως τις μέρες μας. Έγιναν γνωστές στη δύση τον 17ο αιώνα και επηρέασαν καθοριστικά την εξέλιξη της παγκόσμιας μελισσοκομίας. Πράγματι, πάνω στην μέθοδο αυτή βασίστηκε ο Lorenzo Langstroth στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για να καθορίσει το διάστημα της μέλισσας και δημιούργησε το 1851 τη σύγχρονη πλαισιοκυψέλη, η οποία έγινε η πιο δημοφιλής στον κόσμο. Το γεγονός αυτό καθιστά τη διαφύλαξη και τη διατήρηση της Ελληνικής μεθόδου άσκησης μελισσοκομίας με τις κυψέλες αυτές εξαιρετικά σημαντική, περισσότερο, ίσως, από κάθε άλλη παραδοσιακή μελισσοκομική μέθοδο.

Η δράση έχει πρόσθετη αξία για την εγγραφή του στοιχείου (Παραδοσιακή Μελισσοκομική Μέθοδος Κινητών Κηρηθρών) στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Τα αποτελέσματα της δράσης μπορούν να ενσωματωθούν εντός μιας ευρείας γεωγραφικής περιοχής όπου παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν κυψέλες κινητής κηρήθρας (κεντρική/δυτική Κρήτη, Κύθηρα, Αντικύθηρα, ανατολική Πελοπόννησος, νησιά Αργοσαρωνικού, Αττική, Κέα), χωρίς να αλλοιωθεί η ταυτότητα των περιοχών αυτών.

Με την οικονομική υποστήριξη και την αιγίδα 

Αιγίδα

Μελισσοκομείο κυψελών κινητής κηρήθρας στα Σφακιά, 1921

Φωτ.: Βιβλιοθήκη της Ζυρίχης, Hopf, Record Name HS_1360_1491

Μελισσοκομείο ανάστομων κοφινιών στο Κτήμα Σκουζέ στο Πικέρμι στις αρχές του 20ού αιώνα

Φωτ.: Γεώργιος Τουφεξής, Μελισσοκομία, Αθήνα 1909, σ. 97

Μελισσόκηπος με αμφίστομα κοφίνια κινητής κηρήθρας στο Καμπάνι Ακρωτηρίου Χανίων, 1939

Φωτ.: Πόπη Παπαδοπούλου, Αρχείο Φωτογραφιών ΙΓΕ